Boktan Insanlarla Nasil Mucadele Edilir - Kisa bir Ceviri

James ALTUCHER’in “I Was Blind But Now I See” kitabindan bir bolum

Ceviren: Duygu AKTAN

Ben kendi beynimden nefret ediyorum. Bazen yolda yuruyen insanlara baktikca her biriyle ilgili kotu ve acimasiz yorumlar yapan bir katil uyaniyor gibi geliyor icimde. Size de olur mu boyle?

Sık sık kendimi: “Oylesine yoluna cikmis olan bu adami tanimiyorsun bile. Yaninda 17 yasinda, kendi kicini bile silmekten aciz, pis, tek istegi senin geberip gittigini gormek olan bir metresle gezen, sahtekar, zengin, Hamptons duskunu, ukala bir orospu cocugu olup olmadigini bilmene imkan yok.” diye dusunmekten uzaklastirmaya calisirken buluyorum. Sonucta bunu bilemem! O zaman neden boyle dusunup duruyorum? Buyuk ihtimalle yoldan gecen pek cok insan da benimle ilgili ayni seyleri dusunuyordur. Bu garip adam da kim? Evsiz falan mi? Neden en azindan saclarini tarayamiyor? Fermuari neden acik? Yoksa cocuk tacizcisi bir sapik mi bu adam?

Insanlarin buyuk cogunlugu epey boktandir. Ama hepsi degil. Ve aslinda hic isinize yaramayacak, sizin zamaniniza degmeyecek olanlari icin bile bir sistem gelistirmeniz gerekir ki SIZ daha mutlu olabilesiniz ve kafanizda yarattiginiz bu zampara, dedikoducu, bagimli kilikli tipi kafanizdan cikartip kicina tekmeyi basabilesiniz.

DUNYADA SADECE DORT CESIT INSAN VARDIR. Eger bu dort cesit insan tipinin her biriyle nasil basa cikmaniz gerektigini erken kavrayabilirseniz sonsuza kadar mutlu yasayabilirsiniz. En nihayetinde, bu dort tip insanla anlatmak uzere oldugum sekilde iletisim kurarak, ne kadar zor olursa olsun her birini net bir sekilde kategorilerden birine oturtabilmelisiniz. Amac bu olmalidir. Ne de olsa tum hayatinizi mutsuz gecirmek istemezsiniz.

Hemen onceki bolumlerde son 15 yildir icinde bulundugum tum zorlu durumlardan basariyla cikmami saglamis olan “Gunluk Uygulamalar”dan bahsetmistim.

GUNLUK UYGULAMALAR DORT TEMEL AYAK UZERINDE DURUR. Pek cogumuz gunluk hayatta bu ayaklardan sadece biri uzerinde yogunlasiriz (Fiziksel, Duygusal, Zihinsel ya da Ruhsal) ancak hayat denen bu yemek masasinda dusmeden oturabilmek icin hepimizin her bir ayagi dengede tutmasi sarttir.

Uygulama amacina uygun bir sekilde isleyip, sizi basarinin esigine ulastiracak, arkasindan da sadece daha cok basariyi beraberinde getirecektir. Ben buna daha  once kendimi inanmaya ikna ettigim tum sacma sapan, hayal urunu seylerden cok daha fazla inaniyorum.

Ancak uygulamanin duygusal ayagini gelistirmek epey caba gerektirir. Hatta buyuk ihtimalle isin en zor kismidir. Verdigim konusmalarda dinleyiciler genelde konunun Zihinsel ayagiyla ilgili sorular sorar, “fikir uretici kas” ile ilgili. Ancak isin duygusal boyutu da en az onun kadar onemlidir ve genelde pek dikkate alinmaz, hatta saf disi birakilir. Aslinda son derece kritiktir.

Cozum ise DORT farkli insan tipini belirlemek ve her birine nasil yaklasmaniz gerektigine dair kendinizi disipline etmekten gecer.

DORT CESIT INSAN TIPI

#1 MUTLU INSANLAR: Bu dunyada icten bir sekilde mutlu yasayan insanlar var. Elbette onlarin da aci cektigi olur. Herkes aci ceker. Ama pek cok insan tam da su anda, gercekten hayatindan son derece memnun bir sekilde yasamaktadir.

Boyle insanlara (hepsine degil ama kesinlikle bazilarina) mutlu olduklari icin sinirlenmek son derece dogal bir reflekstir. Hangimiz arada sirada da olsa bunu hissetmeyiz ki? Haydi kaldirin o elleri!

Mesela Connecticut’ta* 2000 metre kare bir evde, inanilmaz cekici karisi veya kocasi ile birlikte, gercekten mutlu bir hayat suren birini ele alalim. Bu kisiye sinirlenmemek zordur. Ancak sinir Gunluk Uygulamanin hayatiniza faydali sonuclar getirebilmesini engelleyecektir. 2002’de serbest yatirim fonu yoneticilerini benimle yatirim yapmaya ikna etmeye calistigim siralarda, sık sık tam da az once tarif ettigim gibi insanlarla tanisirdim. Ve tabi aileleriyle. Kisa sortlar giyen seksi esleriyle de. Yatirim yoneticileriyle onlarin evinde, sevgi dolu, yetenekli sefleri tarafindan hazirlanmis gurme oglen yemekleri yerdik.

Hayata lanet etme duygusunu saklayamazsiniz. Hemen aninda bir maske takamazsiniz. Eger biri maskeli baloda gibiyse, o kisinin maskesini rahatca gorebilirsiniz. Bu insanlar icin ancak icten gelerek mutlu olabilirsiniz.

Bu dunyada iki gram mutlulugu yakalamak bile zaten yeterince zordur. Lutfen suanda mutlu olan insanlar icin siz de mutlu olmayi deneyin. Aklinizi bu insanlar icin sevinmeye egitin. Kiskancliklariniza ve hayata gucenme duygusuna onlar sizi ele gecirmeden once engel olun.

Zamaninda Carrie Fisher’in komedi yazarligi ile ilgili yaptigi bir yorumda da dedigi gibi: “Kimse guzel insanlarla ilgili yazilar okumak istemez.” Buyuk ihtimalle hakliydi da. Ama eger basaridan basariya kosmak istiyorsaniz, her seyden once etrafinizda mutlu olan insanlar icin kendinizin de gercekten mutlu olabilmesi gerekir. Onlari cok sevmek zorunda degilsiniz ama onlara gucenmemelisiniz.

Disaridaki mutluluklari takdir etmeye basladiginizda kendi icinizde de guzel bir ev yaratiyorsunuz demektir; mutlulugun gelip tasinmak isteyecegi bir ev.

#2 MUTSUZ INSANLAR: Ben sik sik mutsuz olmusumdur. Ozellikle geride biraktigimiz son 10 senede. Bazen isler istedigimiz gibi gitmeyebilir. Bazen insanlar ölür; bazen de icimizden bir parca. Sanirim son 10 yilda yasadigim mutsuzluk ve cektigim acilar bana baskalarina karsi merhametli olmayi ogretti. Icinizdeki merhamet duygusunu gelistirmeye calisin. Bununla sizden daha sanssiz olanlar icin tum enerjnizi tuketin demek istemiyorum. Ama az da olsa anlayis gostermek ve sadece elinizden geldigi kadarini yapmak bile buyuk fark yaratir. Ve hatta kendi sahip olduklarinizi paylasmaniz daha bile iyi olur. Eger birine ise yarar bir ögüt verebiliyorsaniz mesela, hic durmayin yapin bunu. Ama ucus aninda her zaman oksijen maskenizi yakininizda bulundurun ve hicbir zaman once kendinizinkini takmaktan cekinmeyin.

Mutsuz insanlar kolaylikla birazdan bahsedecegim 4. kategoriye gecis yapabilir. Her zaman oncelikle kendinizi korumaniz gerekir. Anlayisli olun ama sinirlarinizi cizin. Sizin amaciniz gun boyu kendi ic huzurunuzu korumak ve bu sayede kendi basarilarinizi elde etmek olmalidir. Bunu yapmanin en kolay ve hizli yolu sizden daha sanssiz olanlara anlayisla yaklasmaktir. Hayatta verdikleriniz size fazlasiyla geri gelecektir. Sunu deneyin: hayatinizdaki  tum mutsuz ve aci cektigini bildiginiz insanlari gozunuzun onune getirin, bes dakika boyunca onlarin daha mutlu bir hayat yasadiklarini ve bu hayatin nasil olacagini hayal edin. Bu zihninizi egitmeye yardimci olacaktir.

#3 IYI INSANLAR: Bu grup “Mutlu” insanlardan farklidir. Iyi insanlar art niyet beslemezler. Bazilari gercekten sadece baskalarina yardim etmek ister. Bu gibi durumlarda ilk tepki (en azindan benim icin) onlardan suphe duymak, onlara gucenmek  hatta belki onlari kiskanmaktir. Ben mesela Bill Gates hayir islerine 100 MILYAR dolar harcayabildigi icin onu kiskaniyorum. Ama kendim icin yapabilecegim en buyuk iyilik tam da bu kiskanma aninda kendimi durdurup “O iyi bir insan. Ben de onun kadar iyi olabilmeyi isterdim. Umarim elimden geldigi kadar da olsa ona bir yardimim dokunur” diyebilmektir. Size iyi davranmis olan tum insanlar icin minnettar olun. Gunde sadece bes dakika. Tutsu falan yakmaniza ya da lotus pozisyonuna gecmenize gerek yok. Mesela otobuste bir yere giderken gulumseyin ve minnettar oldugunuz insanlari dusunun.

Son olarak, en onemli kategoriye geliyoruz. Dunya capinda her gun gunde katrilyonlarca beyin hucresinin bosa harcanmasina sebep olan kategori. Neredeyse kendini Tanri ilan edebilecek kadar sabirli nice insalar bile bu son kategorinin sebep oldugu bitmek tukenmek bilmeyen sinir harplerinin ve acilarin kurbani olmustur.

#4 BOKTAN INSANLAR: Ortada hicbir sebep olmamasina ragmen size kotuluk yapan insanlardir. Sizi asla anlamayacak, size kotu seyler soyleyip, kotu seyler yapacak ve ne kadar seytani insanlar olduklarinin asla farkina varmayacaklardir.

Ve siz onlardan nefret edeceksiniz. NEFRET. Gelip sabahin ucunde beyninizin kapisini calacak ve size bagirmaya baslayacaklardir. Siz de onlara geri bagiracaksiniz ve boylece onlar size bir kez daha bagiracak ve bu boyle surup gidecek. Butun gun. Butun sabah, butun oglen, butun aksamustu. Dunyanin en boktan insanlariyla yapilan ve bitmek tukenmek bilmeyen konusmalar. Size iskence edecekler, sizi oldurecekler, kariniza tecavuz edecek ve beyninizdeki dusuncelerin bogazini kesecekler ve tum bunlar asla umurlarinda bile olmayacak cunku dogru olani yaptiklarini dusunecekler. KIMDEN BAHSETTIGIMI COK IYI BILIYORSUNUZ. Cunku tipki benim hayatimda oldugu gibi sizin de hayatinizda bunlardan en az 20-30 tane var. Belki de eski arkadaslariniz, akrabalariniz, komsulariniz, her neyse, her kimse ve her ne zaman karsiniza cikmissa. Hayatinizin ustune cullanip kelimenin tam anlamiyla icine eder onlar ve bunu yaptiklarinin farkinda bile degillerdir.

Bazen zayif bir animda kendi kendime sunu sorarim: Ya eger onlarla bir kez daha karsilasirsam? Ne kadar siddetli bir sekilde canlarini yakip, onlari yok edecegimi dusunurum. Belki son derecede siradan tavirlarla yanlarina yaklasip, kafalarini kocaman bir cam bardakla yararim, burunlarini kirarim, yer kirik cam parcalarinin icinde yuzdugu bir kan golune donusur. Yuzleri paramparca, tutup buktugum ve uzerinde tepindigim kollari kiriklarla dolu.

DURUN!

Gecen gun biriyle aynen buna benzer bir konusma gecirdim; kendisine ondort yil once kazik atmis olan bir arkadasiyla ilgili konusurken kendini durduramiyordu. Yeter! Sen tam bir gerizekalisin ve bu bahsettiklerin son derece sıkıcı. Her halukarda bu senin sucunmus zaten! Yani eger hala ondort yil once yasanmis bir olayla ilgili bu kadar sinirlenebiliyorsan artik bu olayin sana kazik attigini dusundugun insanla bir ilgisi kalmamis demektir. Bu artik dogrudan seninle ilgilidir.Gecmis gecmiste kalmistir bu yuzden de ona mazi denir ama sen hala orada kalmis olaylari kendi icinde barindirip buyuterek bugune tasiyorsun. Derhal onlarla vedalasmalisin. Hemen simdi.

Bu en kotu kategoridir. Size bununla ilgili bir olay daha anlatayim. Zamaninda bir okuyucum blogumda paylastigim bir yazi icin korkunc bir yorum yapmisti, simdi tekrar etmenin anlami yok ama irkci, acimasiz, kaba vs bir yorum.  Ben de bu yorumu sildim, okuyucuyu da onun IP adresini de engelledim. Hemen ardindan da kendisine onunla ilgili ne dusundugumu ince ince anlatan bir e-posta gonderecektim. Cok sinirliydim. Ve sonra kendimi durdurdum. KENDINIZI DURDURMAK ZORUNDASINIZ.

Sunu unutmayin:

BIR DOMUZLA BERABER CAMURA GIRERSENIZ, SIZ KIRLENIRSINIZ, DOMUZ DA MUTLU OLUR.

Bu insanlarla mucadelede sizi oldugunuzdan daha mutsuz kilmak yerine mutlu olmanizi saglayacak TEK bir yol var. TEK YOL. Ve her zaman ise yarayan bir yol. Bakin Gunluk Uygulama’nin duygusal ayaginin en onemli parcasi budur. BOKTAN INSANLARI TUMUYLE YOK SAYIN.

·      ONLARI TUMUYLE YOK SAYIN.

·      ONLARI DUSUNMEYIN.

·      ONLARLA KONUSMAYIN.

·      ONLARA YAZMAYIN.

·    ONLARA HERHANGI BIR TAVSIYEDE BULUNMAYIN. Onlar ASLA sizin tavsiyenizi dinlemeyecektir. Aksini dusunmek cahilce ve zuppece olacaktir. Bu sadece sizin daha fazla aci cekmenize sebep olacaktir. Benim amacim hayatimda aciya sebebiyet veren tum kisirdonguleri ortadan kaldirmaktir. Boktan insanlara tavsiyelerde bulunmak sadece ama sadece sizi daha fazla sikintiya sokacaktir. Aci bu durumda olasi tek sonuctur. Mutlu olmak icinizden size aci vermis anlari cikarip tuvalete atip sifonu cekmeye cabalamaktan cok daha iyidir. Acilari defetmekle ugrasmak zordur.

·  EN ONEMLISI DE: ONLARIN DEDIKODUSUNU YAPMAYIN. Sadece onlari tumuyle yok sayin. Onlarin mutlulugu ya da ne kadar korkunc insanlar olduklari bizi hic ilgilendirmemeli. Biz sadece ama sadece kendimiz ile ilgilenmeliyiz. Asla onlarin dedikodusunu yapmayin. Gerekirse bunu 500 kere tekrarlayin.

Bu gunluk disiplin gerektirir. Belki 1000 şınav cekmek bile daha kolaydir. Kisa bir sure once Wall St Journal gazetesinin internet sayfasinda altina 971 yorum yapilan bir yazim yayinlanmisti. Bu yorumlarin rahat 950’sinde isi gucu internette tartisma baslatmak olan, isimsiz tipler bana moron ve hatta daha kotu seyler oldugumu soylediler. Inanin abartmiyorum. Butun yorumlari goz ardi ettim. Harika. Ancak bu kadar umursamayabilirdim. Orada kazanan bendim.

Fakat sonra bariscil ve huzur dolu olmasi beklenecek, yoga ve Budizimle ilgili olan “The Elephent Journal”da baska bir yazim yayinlandi. Site gercekten  ilham verici bir site ve ben sık sık orada yazarim. Bu seferki yazimin konusu 18 yasinda kucucuk cocuklarin savasa gonderilmemesi gerektigiydi. Ben barisi severim. Illa biri gidecekse en iyisi 40 yasinda adamlarin savasa gitmesidir. Onlar hayatlarinin sonuna daha yakindir ne de olsa. Akliniza gelebilecek en nefret dolu tepkileri aldim. Insanlar beni Hitler’le bir tutuyordu. O kadar sok oldum ki oturup beni destekleyen mesajlara cevap verecegime sabahin ikisine kadar beni yeren, hakkimda nefret dolu yorumlar yapan insanlara cevap vermeye calistim.

NEDEN BOYLE BIR SEY YAPTIM BEN? Benden nefret eden insanlarin benden hoslanmasini istedim. Benimle ayni fikirde olmalarini ve beni sevmelerini istedim. Bu ayni kafaniza bir silah dayayip “Eger benim dediklerimi yapmazsan kendimi oldurecegim” demeye benziyor. Sonucta o tetigi ceken sizsiniz.

Butun bir gece boyunca disiplinimi kaybettim, gece gec yattim ve tekrar sistemimi duzene oturtmam en az 36 saatimi aldi. Ne buyuk bir kayip. Hem de koca bir hic icin. Bu uygulamayi devam ettirmek zaman zaman zor olabilir. AMA EGER BUNU YAPMAZSANIZ BASARISIZ BIR HAYAT YASAYIP MUTSUZ öLüRSüNüZ.

Ayrica bununla ugrastigim icin bir kupa mi kazandim? Tum o nefret dolu yorumlara cevap verdigim icin kazandigim kocaman altin bir kupa! Yorumlari yazanlardan bir tanesi bile ben cevapladiktan sonra cikip da: “Sen haklisin. Ozur dilerim. SIMDI SENI SEVIYORUM. Haydi barisalim!” mi dedi? Elbette hayir! Onlar sadece kavga etmek istiyor. Ben domuzlarla camura girdim. VE KIRLENDIM.

Eger biri size en buyuk dusmaniniz olan “Falanca hakkinda ne dusunuyorsun?” diye sorarsa siz “Kim?” diye cevap vermelisiniz. Hepsi bu kadar! Ne bir aciklama ne de baska bir sey! “Kim?” Sonra da derhal konuyu degistirin.

Gunluk Uygulama’nun duygusal ayagi iste budur ve daima diger uc ayakla birlikte dengede tutulmalidir. Bu dengeden en ufak bir sapma bile sizi geriletecektir. Boktan insanlarla ilgili yukarida yapmanizi tavsiye ettiklerimden azicik bile daha fazlasini yapmak icin sarf edilecek bir caba, canli canli yureginizi yiyip bitirecek hamamboceklerine donusuverir. Daha fazlasini yapmayin.

*Pek cok insanin genis malikanelerde yasadigi, bir hayli zengin nufuslu Amerikan eyaleti.